همهگیری ویروس کرونا زندگی انسان را در ابعاد مختلف مثل بعد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و روانی تحت نأثیر قرار داده، تغییرات چشمگیری را باعث شده و بحرانی همهجانبه پدید آورده است. جامعه بشری برای اینکه بحران را به سلامت پشت سر بگذارد و دچار سقوط اخلاقی نشود، نیازمند مکتبی است که توانایی پشتیبانی او را در شرایط بحرانی داشته باشد. در بستر این مسئله این پرسش مطرح میشود که مکتب هنجاری اخلاق اسلامی در شرایط بحران کرونا چه توانمندیها و کاراییهایی دارد. این مقاله با روش توصیفی به این پرسش پاسخ داده و به این نتیجه دست یافته که مکتب هنجاری اخلاق اسلامی با استناد به ابعاد متعدد خود و ویژگیهایی مثل اهداف بلندتر، نیروی انگیزشی قویتر، آشنایی با لذتهای متعالیتر، منابع بیشتر، قدرت پشتیبانی و همهبینی این توانایی را دارد که در شرایط ویژه کرونا، در همه ابعاد و زمینههایی که زندگی انسان در آنها دچار تغییر و تحول شده، راهبردهای اخلاقی به کنشگر پیشنهاد کند.
حمیرى، عبدالله بن جعفر؛ قرب الإسناد (ط- الحدیثة)؛ تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت ، قم: مؤسسة آل البیت ، 1413ق.
خواص، امیر و دیگران؛ فلسفه اخلاق؛ قم: دفتر نشر معارف، ۱۳۸۵.
دانشگاه تهران؛ «گزارش گروه مشورتی اقتصاد کلان دانشگاه تهران، بررسی ابعاد اقتصادی شیوع کرونا و راهکارهای مدیریت آثار (گزارش دوم)»، قابل دسترسی در: https://ut.ac.ir/file/download/page/1587545387-2.pdf
صادقی، مرضیه؛ «بررسی سه دیدگاه اخلاق مبتنی برفضیلت، اخلاق مبتنی برعمل و اخلاق مکمل»، نامه مفید؛ ش۲۸، ۱۳۸۰، ص۱۵-۲۶.
صادقی فدکی، سیدجعفر؛ «پژوهشی در قواعد فقهی قرآن و گستره آن»، پژوهشهای فقهی؛ دوره ۱۲، ش۱، ۱۳۹۵، ص۳۷-۷۲.
صمیمی، زبیر، سمیه رامش، جواد افزون و سیدعلی کاظمی؛ «اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر بهبود حافظه نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحهم، فصلنامه روانشناسی شناختی؛ دوره ۵، ش۱، ۱۳۹۶، ص۶۶- ۷۶.
طباطبایى، سیدمحمدحسین؛ المیزان؛ چ2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر قمی؛ تحقیق سید طبیب موسوی جزائری؛ چ3، قم: دارالکتاب، 1404ق.
قنبری، داریوش؛ «پیروی نهادها از تصمیمات دولت جزو آثار سیاسی کرونا است»، مصاحبه با خبرگزاری ایسنا، ۰۶/۰۲/ ۱۳۹۹، قابل دسترسی در: https://www.isna.ir/news/99020100499
کانت، ایمانوئل؛ بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق؛ ترجمه حمید عنایت و علی قیصری؛ چ1، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۹.
کلینى، محمد بن یعقوب؛ کافی، تحقیق علیاکبر غفاری و محمد آخوندی؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407ق.
کمالوندی، پیمان؛ «در کشاکش علم و دین از ستیز وسازش تا کرنش، بهدنبال راهی برای رهایی، ادیان نیوز، قابل دسترسی در: https://www.dinonline.com/16091
مصطفوى، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ۱۳۶۸.
مطلبی، سیدمحمدموسی؛ «تأثیر پاندمی کرونا- کوید ۱۹بر پیشبینی رشد ملی سال ۱۳۹۹»، فصلنامه ارزیابی تأثیرات اجتماعی؛ ش۲، ۱۳۹۹، ص۱۸۴-۲۰۶.
معلمی، حسن؛ فلسفه اخلاق؛ چ1، قم: انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۴.
موحدی، محمدجواد و مژگان گلزار اصفهانی؛ «نقد و ارزیابی وظیفهگرایی»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی؛ دوره چهارم، ش۴، ۱۳۹۰، ص۲۸-۳۶.
میرزایی، خلیل؛ «علتها و پیامدهای همهگیری و عالمگیری ویروس کرونا – کوید ۱۹»، فصلنامه ارزیابی تأثیرات اجتماعی؛ ش۲، ۱۳۹۹، ص۱۳-۴۱.
نجاتی حسینی، سیدمحمود؛ «پیامدهای اجتماعی و فرهنگی ویروس کرونا در زیستجهانهای دینی: روایتی جامعهشناختی از ایستارها و رفتارهای کنشگران دینی و اجتماهات دینی در جهان کرونایی شده»، فصلنامه ارزیابی تأثیرات اجتماعی؛ ش۲، ۱۳۹۹، ص۱۰۶-۱۵۰.
نرگسی، فریده، فاطمه ایزدی، کلثوم کریمینژاد و علی رضایی شریف؛ نبررسی اعتبار و روایی نسخه فارسی پرسشنامه اضطراب سلامتی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان»، فصلنامه اندازهگیری تربیتی؛ س7، ش۲۷، ۱۳۹۶، ص۱۴۷-۱۶۰.
یورونیوز فارسی، ۰۶/۰۴/۲۰۲۱ قابل دسترسی در: https://per.euronews.com/2021/04/06/international-monetary-fund-report-what-are-world-global-growth-forecasts
Hanna, Andrew; “What Islamists Are Doing and Saying on COVID-19 Crisis”, May 14, 2020, available in: https://www.wilsoncenter.org/article/what-islamists-are-doing-and-saying-covid-19-crisis.
Coppen, Luke; “Will coronavirus hasten the demise of religion – or herald its revival?”, The Spectator, The lockdown is testing believers of all stripes, 2020, available in: https://www.spectator.co.uk/article/will-coronavirus-cause-a-religious-resurgence-or-its-ruination.
Simon Dein, (2020) COVID19, mental hearth and religion: an agenda for future research, available in: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13674676.2020.1768725.
OlonadeabChristiana O.AdetundeaOluwakemi S.IwelumorcdMercy I.OzoyaaTayo O.Georgea; “Coronavirus pandemic and spirituality”, in southwest Nigeria: A sociological analysis, Published online 2021 Mar 15, doi: 10.1016/j.heliyon.2021.e06451.
Longley, S., Watson, D., & Noyes, R.; “Assessment of the hypochondriasis domain: The multidimensional inventory of hypochondriacal traits (MIHT)” Psychological Assessment; 17(1), 3, 2005.