علوم انسانی اسلامی و علم دینی از دید آیت‌الله مصباح‌یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

به باور آیت‌الله مصباح‌یزدی، اسلامی‌سازی علوم یکی از ضروری‌ترین مسایل فرهنگی ماست که مسئله علم یکی از مسایل فرعی آن می‌باشد.
در بخش نخست مقاله پیش‌رو به تحریر دیدگاه وی در مسئله علم دینی پرداخته شده است. بنا به تعریف وی، علم مجموعه مسایلی است تشکیل‌شده از موضوع و محمول که موضوعات آنها جزئیات یا اجزای یک موضوع واحد هستند. دین نیز در تعریف برگزیده وی، اسلام ناب می‌باشد که هدف اصلی آن نشان‌دادن راه سعادت به انسان‌هاست. بر این اساس، آن دسته از علوم توصیفی که در مبانی، ارزش‌ها یا روش‌هایشان با یکی از مؤلفه‌های دین (باورها، ارزش‌ها و احکام) مرز مشترک داشته باشند، می‌توانند دینی یا غیردینی باشند. در حوزه علوم دستوری نیز می‌توان این علوم را با توجه به هماهنگی ارزش‌های حاکم بر آنها با دستورهای دینی به دینی و غیردینی تقسیم کرد.
بخش دوم مقاله گام‌های تولید علم دینی یا اسلامی‌سازی علوم از دید استاد مصباح‌یزدی را به تصویر کشیده است. برای تحقق این هدف باید دو گام اساسی برداشته شود: الف) نقد علوم و نظریه‌های موجود از دو دید درونی و بیرونی؛ ب) بنیان‌گذاری مبانی فلسفی (معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی) و دین‌شناختی سازگار با اسلام.

کلیدواژه‌ها


  1. دبیرخانه همایش مبانی فلسفی علوم انسانی؛ جستارهایی در فلسفه علوم انسانی از دیدگاه حضرت آیت‌الله مصباح‌یزدی؛ قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 1389.
  2. مصباح‌یزدی، محمدتقی؛ رابطه علم و دین؛ تحقیق و نگارش: علی مصباح‌یزدی؛ چ1، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 1392.
  3. ـــــ؛ «نقشه راه برای تولید علوم انسانی اسلامی»؛ در گفتگوهای همایش مبانی فلسفی علوم انسانی، به کوشش: محمود نمازی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;، 1391.