نقش انقلاب اسلامی در احیای حقوق خانوادگی زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

قانون اساسی ج. ا. ایران- که معمولاً امور اساسی و بنیادی را بیان می‌دارد- اصلی را به‌طور خاص به حقوق زنان اختصاص داده است. اصل 21 قانون اساسی، دولت را موظف کرده است که حقوق زنان را در تمام جهات، با رعایت موازین اسلامی تضمین و زمینه‏های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او را فراهم نماید. اینک که چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، شایسته است کارنامه نظام حقوقی ج. ا. ایران در احیا و تضمین حقوق زنان در چارچوب اصل 21 قانون اساسی بررسی و ارزیابی شود تا مسیر تحولات حقوقی آینده برای زنان جامعه آشکار و هموار گردد. بررسی‌های این نوشتار نشان می‌دهد که امروزه زن ایرانی در خانواده خود به عنوان دختر، همسر یا مادر نسبت به پیش از انقلاب اسلامی، امنیت حقوقی بیشتری دارد و الزامات حقوقی مذکور در اصل 21 قانون اساسی تا حدود زیادی محقق شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    1. ابن‌قدامه، عبدالرحمن؛ الشرح الکبیر؛ بیروت: دارالکتاب العربی، [بی‌تا].
    2. ابن‌قدامه، عبدالله؛ المغنی؛ بیروت: دار الکتاب العربی، [بی‌تا].
    3. اصفهانى، محمدبن‌حسن فاضل هندى؛ کشف اللثام و الاوهام عن قواعد الأحکام، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1416 ه‍ ق.
    4. امام خمینى، سیدروح‌اللّه موسوى، تحریر الوسیلة، چ1، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم، [بی‌تا].
    5. ـــــ؛ کتاب البیع، چ1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینىŠ، 1421 ه‍ ق.
    6. ـــــ؛ صحیفه امام؛ چ4، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، 1386.
    7. اندرسون، نورمن؛ تحولات حقوقى جهان اسلام؛ ترجمه فخرالدین اصغری و...؛ ج1، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1376.
    8. بحرانی، یوسف؛ الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة؛ چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1405 ه‍ ق.
    9. حرّ عاملى، محمدبن‌حسن؛ وسائل الشیعة؛ مؤسسه آل البیتb، چ1، قم: 1409 ه‍ ق.
    10. حکیم سید محمدتقی؛ الأصول العامة للفقه المقارن؛ چ2، قم: مؤسسه آل البیت، 1390.
    11. سبحانی تبریزى، جعفر؛ نظام النکاح فی الشریعة الاإسلامیة الغراء؛ چ1، قم: [بی‌تا].
    12. سیستانى، سید علی حسینى؛ منهاج الصالحین؛ چ5، قم: دفتر حضرت آیة الله العظمی سیستانى، 1417 ه‍ ق.
    13. شهید اول، محمد بن مکى عاملی؛ اللمعة الدمشقیة فی فقه الاإمامیة؛ چ1، بیروت: دارالتراث - الدارالإسلامیة، 1410 ه‍ ق.
    14. شهید ثانى، زین‌الدین بن على عاملى؛ الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة؛ چ1، قم: کتاب‌فروشى داورى، 1410 ه‍ ق.
    15. ـــــ؛ مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الاسلام، چ1، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413 ه‍ ق.
    16. طباطبایی حکیم، سیدمحسن؛ منهاج الصالحین (المحشّى للحکیم)؛ چ1، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، 1410 ه‍ ق.
    17. طباطبایی حکیم، سیدمحمدسعید؛ منهاج الصالحین، چ1، بیروت: دار الصفوة، 1415 ه‍ ق.
    18. طوسى، محمدبن‌حسن؛ الاستبصار فیما اختلف من الأخبار؛ چ1، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1390 ه‍ ق.
    19. غروى نائینى، میرزا محمد حسین؛ منیة الطالب فی حاشیة المکاسب؛ چ1، تهران: المکتبة المحمدیة، 1373 ه‍ ق.
    20. فاضل لنکرانی، محمد؛ الأحکام الواضحة؛ چ4، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار، 1422.
    21. قربان‌نیا، ناصر و همکاران‌؛ بازپژوهی حقوق زن‌؛ تهران: روز نو، 1384.
    22. قزوینی، محمد بن یزید؛ سنن ابن ماجه؛ دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، [بی‌تا].
    23. کلینى، محمدبن‌یعقوب؛ الکافی؛ چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407 ه‍ ق.
    24. مأوی (نشریه داخلی قوة قضائیه)، 1387.
    25. متقی هندی، علی؛ کنز العمال؛ بیروت: مؤسسة الرسالة، 1409 ه‍ ق.
    26. محقق حلّى، جعفر بن حسن؛ شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1408 ه‍ ق.
    27. مکارم شیرازى، ناصر؛ بحوث فقهیة هامة؛ چ1، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی‎طالب علیه‌السلام، 1422 ه‍ ق.
    28. موسوی خویى، سید ابوالقاسم؛ منهاج الصالحین؛ قم: نشر مدینة العلم، 1410 ه‍ ق.
    29. مهرپور، حسین،؛ مجموعه نظریات شورای نگهبان؛ چ1، تهران: سازمان انتشارات موسسه کیهان، 1371.
    30. نجفى، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام؛ چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، [بی‌تا].
    31. هدایت‌نیا، فرج‌الله؛ حقوق خانواده؛ چالش‌ها و راهکارها؛ چ2، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1396.
    32. ـــــ؛ حقوق مالی زوجه؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1385.
    33. ـــــ؛ شورای نگهبان: پرسش‌ها و پاسخ‌ها؛ چ2، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.
    34. ـــــ؛ عناوین ثانوی و حقوق خانواده؛ تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392.
    35. ـــــ؛ فلسفه حقوق خانواده؛ ج3 (نقد قوانین و مقررات خانواده ایران)؛ چ2، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان، 1388.