اخلاق سیاسی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

اخلاق سیاسی، گرایشی بینارشته‌ای در اندیشه سیاسی اسلام با مبانی، اصول و کارکردهای مشخص است که به هدف سعادت، تهذیب و رشد معنوی جامعه اسلامی، روابط اخلاقی قدرت سیاسی را تنظیم می‌کند و سامان می‌بخشد. این نوشته در پی بررسی چگونگی وضعیت این گرایش، پس از انقلاب اسلامی است. این مسئله را می‌توان در سه حوزه پیشینه، شرایط فعلی و چشم‌‎انداز و آینده، بررسی کرد. به نظر می‌رسد با آنکه در ساحت نظری و علمی، اخلاق سیاسی نسبتاً دارای سابقه‌ای پرمایه در تمدن اسلامی بوده است و برخی پژوهش‌هایی که پس از انقلاب اسلامی در این باره تولید شده است، اما گرایش و شاخه معرفتیی به نام اخلاق سیاسی پس از انقلاب اسلامی شکل نگرفته است و کمتر تکاپویی می‌توان یافت که به شکل نظام‎مند و در قالب سامانه‌ای دقیق به این امر پرداخته باشد؛ لذا برای آینده این دانش با توجه به رویکرد خط مشی گذاری می‌توان چشم‌‎انداز آن را در سه مرحله روشی، بینشی و کارکرد پی گرفت تا بستر برای گام‌های آغازین در این شاخه معرفتی فراهم آید. روش این نوشته، توصیفی- تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم.

    1. احمدی طباطبایی، سیدمحمدرضا؛ اخلاق و سیاست؛ چ2، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق †، ۱۳۸۹.
    2. اسلامى، سیدحسن؛ امام، اخلاق و سیاست؛ چ1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ؛ 1381.
    3. توکل، محمد؛ جامعه‏شناسی علم؛ تهران: انتشارات جامعه شناسان، 1389.
    4. جعفری، محمدتقی؛ حکمت اصول سیاسی اسلام؛ تهران: بنیاد نهج‏البلاغه‫، 1373.
    5. خمینیŠ، سیدروح‎الله؛ مناهج الوصول الی علم الاصول؛ تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، 1415ق.
    6. دلشاد ‌تهرانی، مصطفی؛ رایت درایت: اخلاق مدیریتی در عهدنامه مالک اشتر؛ چ1، تهران: نشر دریا، 1390.
    7. ریتزر، جورج؛ نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر؛ ترجمه محسن ثلاثی؛ چ7، تهران: انتشارات علمی، 1382.
    8. سیدباقری، سیدکاظم؛ «فقه سیاسی، الگوی دانش بومی»، مجموعه مقالات کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی؛ دوره دوم، ش5، پاییز 1394.
    9. ـــــ؛ «مبانی انسان‏شناختی علم سیاست اسلامی در قرآن کریم از منظر علامه طباطبایی و دستاوردهای آن در تولید این دانش»، فصلنامه علمی-پژوهشی قبسات؛ ش85، پاییز 1396.
    10. شعیری، محمد بن محمد؛ جامع الاخبار؛ نجف: مطبعة حیدریة؛ [بى‏تا].
    11. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ معنویت تشیع؛ چ1، قم: نشر تشیع، 1385.
    12. گنون، رنه؛ سیطره کمیت و علائم آخر زمان؛ ترجمه علی‏محمد کاردان؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1389.
    13. مجلسى، محمدباقر؛ بحار الانوار؛ تهران: المکتبة الاسلامیه، 1392ق.
    14. مظاهری، حسین؛ اخلاق فرماندهی؛ قم: شفق، 1364.