تعاونی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از سه بخش اقتصاد ایران -در کنار بخش دولتی و خصوصی- شمرده شده است. در طول چهل سال گذشته تلاش‌های فراوان علمی در بخش خصوصی و دولتی اقتصاد ایران صورت گرفته است؛ اما در بخش تعاونی تلاش‌های علمی از منظر اسلامی بسیار اندک می‌باشد. در اوایل انقلاب مهمترین متن علمی برای تدوین بخش تعاونی قانون اساسی، سخنرانی شهید بهشتی درباره تعاونی بود. در دهه اخیر کارهای علمی مناسبی درباره تعاونی از منظر اسلامی صورت گرفته است؛ اما همان سخنرانی شهید بهشتی مبدأ اصلی حرکت به سمت تعاونی و گنجاندن آن به عنوان یک بخش اقتصادی در قانون اساسی بوده است. از سوی دیگر همان دیدگاه‌های ایشان می‌تواند مبدأ تحول، هم به لحاظ علمی و هم عملی در اقتصاد تعاونی ایران شود. این امر در صورتی ممکن است که سخنان ایشان اولاً درست تبیین شود؛ ثانیاً با رفع نواقص آن به تکامل برسد. به همین جهت این نوشتار با روش تحلیل متن تلاش دارد با تبیین برخی محورهای مهم دیدگاه‌های شهید بهشتی نشان دهد دیدگاه‌های ایشان می‌تواند مبدأ تحول در دانش تعاونی -به عنوان یکی از دانش‌های علوم انسانی اسلامی- باشد.
بهشتی، شهید آیت‌الله دکتر؛ اقتصاد تعاونی؛ تهیه و تنظیم بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیت‌الله دکتر بهشتی؛ چ1، تهران: روزبه، 1393.
ـــــ؛ اهمیت شیوه تعاون از دیدگاه شهید مظلوم ایت‌الله دکتر سید محمد حسینی بهشتی (سخنرانی ایراد شده در دانشگاه تهران مورخ 30/9/ 1359)، چ1، تهران: وزارت تعاون، 1374.
تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی (از افلاطون تا ارسطو)؛ چ2، تهران: نشر نی، 1375.
تمیمی آمدی، محمد؛ غرر الحکم و درر الکلم؛ شرح محمد خوانساری؛ چ5، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
حر العاملی، محمد بن الحسن؛ وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة؛ چ1، بیروت: مؤسسة ال البیت لاحیاء التراث، 1413ق/ 1993م.
الحسینی الزبیدی، السید محمد مرتضی؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ ج10، تحقیق ابراهیم الترزی؛ لبنان: انتشارات دارالهدایه 1972م.
داویدویچ، جرج؛ به سوی دنیای تعاون؛ ترجمه سازمان مرکزی تعاون کشور؛ چ1، تهران: انتشارات سازمان مرکزی تعاون کشور، 1347.
رشاد، علی‌اکبر (زیر نظر)؛ دانشنامه امام علی ؛ چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1380.
رنانی، محسن؛ بازار یا نابازار؛ چ1، تهران سازمان برنامه و بودجه، 1376.
ژید، شارل و شارل ریست؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ ج1، چ3، ترجمه کریم سنجابی؛ تهران: انتشارات دانشگاه، 1370.
سید محمد‌حسن بجنوردی؛ القواعد الفقهیه؛ ج1، چ1، قم: نشر الهادی، 1377.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج3، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی ایران، چ1، ناشر اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364.
طالب، مهدی، اصول و اندیشه‌های تعاونی؛ چ1، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376.
فرجی، یوسف؛ تئوری اقتصاد خرد؛ چ1، تهران: شرکت و نشر بازرگانی وابسته به مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازارگانی،
فرسون، سی بی مک؛ جهان حقیقی دموکراسی؛ ترجمه مجید مددی؛ چ1، تهران: نشر البرز، 1369.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ تدوین جهانگیر منصور؛ چ1، تهران، مصوب 1358.
قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران با اخرین اصلاحات، معاونت پشتیبانی و امور مجلس وزارت تعاون، چ1، تهران، مصوب مهر 1377.
قدیری اصلی، باقر؛ سیر اندیشه اقتصادی؛ چ9، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1368.
کلینی، محمد بن یعقوب؛ الاصول من الکافی؛ ج2، تعلیق علی‌اکبر الغفاری؛ چ4، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1367.
کمبرلی و رابرت کراپ؛ اصول و رویکردهای تعاون در قرن بیست و یکم؛ ترجمه مرجانه سلطانی؛ تهران: انتشارات وزارت تعاون (معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج) 1385.
گزارش کار سیویکمین کنگره اتحادیه بین‌المللی تعاون منچستر، 1995م/ 1377ش، اتحادیه بین‌المللی تعاون، ترجمه معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج دفتر تحقیقات؛ چ1، تهران: انتشارات وزارت تعاون.
)