نقش خدا در حیات بشر با تأکید بر وضعیت کرونایی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

استادیار گروه کلام اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 

چکیده

نقش و حضور خداوند در جهان و چگونگی دخالت او در نظام هستی ازجمله حیات بشری از مباحث دیرین و مورد اختلاف خداباوران است. شیوع ویروس کورونا (کوید-19) در ایران و جهان، رشد و افزایش هجمه‌های معاندان و شبهات شبهه‌افکنان و مخالفان نسبت به مبانی اعتقادی و مقدسات ادیان از جمله نقش «خداوندمتعال»، و همین‌طور پرسش‌های موحدان و مؤمنان و توسلات و توجهات آنها به سوی او، موجب طرح بیشتر این بحث شد. در همین راستا پروژه‌هایی مانند پروژه «فعل الهی» و «چگونگی فاعلیت خداوند و مداخله‌گری او در حوادث جهان» بیش از پیش مورد توجه الهی‌دانان قرار گرفت و پاسخ‌های متنوع و مناسب و بعضاً ضعیف و بی‌مبنا ارائه شد. شبهه‌ها و پرسش‌های مطرح‌شده در موضوع «خدا» را می‌توان در چهار محور کدام خدا؟ خدا کجاست؟ خدا و شر، خدا و دعا تجمیع کرد. این نوشتار درصدد پرداختن به دو محور اول است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    1. الیاده، میرچا؛ دین‌پژوهی، ج2، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و مطالعات علوم انسانی، 1379.
    2. ایزوتسو، توشیهیکو؛ خدا و انسان در قرآن؛ ترجمه احمد آرام؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373.
    3. باربور، ایان؛ علم و دین؛ ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1374.
    4. بازرگان، مهدی؛ مجموعه آثار (خدا و آخرت، هدف بعثت انبیاء)؛ ج17، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1388.
    5. پترسون ودیگران ، عقل واعتقتاد دینی؛ ترجمه احمدنراقی و ابراهیم سلطانی ، تهران: طرح نو، 1376.
    6. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم؛ ج6، چ2، قم: اسراء، 1385.
    7. خامنه‌ای، سیدعلی؛ بیان قرآن، تفسیر سوره برائت؛ تهران: انتشارات مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، 1396.
    8. ـــــ؛ طرح کلی اندیشۀ اسلامی؛ تهران: مرکز نشر جهادی صهبا، 1392.
    9. دیباجی، سیدمحمدعلی و عیسی محمدی‌نیا؛ «نقد و بررسی نسبت علم با اختیار انسان در الهیات گشوده برمبنای فلسفه صدرایی»؛ جستارهای فلسفه دین؛ س8، ش1، بهار و تابستان 1398.
    10. سبحانی، جعفر؛ محاضرات فی الالهیات؛ قم: مؤسسه امام صادقj، 1343.
    11. سروش عبدالکریم؛ «خدا به هر دردی نمی‌خورد»؛ (مصاحبه)، سایت زیتون؛ 29 اسفند 1398، در: https: //zeitoons. com.
    12. ـــــ‌؛ فربه‌تر از ایدئولوژی؛ تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، 1372.
    13. صدوق، محمدبن علی؛ التوحید؛ قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1423ق.
    14. طبرسى، احمدبن على؛ احتجاج على اهل اللجاج؛ مشهد: نشر مرتضى، 1403ق.
    15. طوسی، محمد بن الحسن؛ الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد؛ قم: منشورات مکتبه جامع چهل ستون تهران،۱۴۰۰ق.
    16. فنایی اشکوری، هادی؛ نقش و حضور خدا در جهان؛ قم: مجمع عالی حکمت اسلامی، 1397.
    17. کلینی، محمدبن یعقوب؛ الکافی؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1363.
    18. مصباح یزدی، محمدتقی؛ خداشناسی در قرآن؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1389.
    19. ـــــ‌؛ راه و راهنماشناسی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe، 1389.
    20. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج1، تهران: انتشارات صدرا،1383.
    21. ـــــ‌؛ مجموعه آثار؛ ج2، تهران: انتشارات صدرا، 1383.
    22. ـــــ‌؛ مجموعه آثار؛ ج3، تهران: انتشارات صدرا،1384.
    23. ـــــ‌؛ مجموعه آثار؛ ج17 تهران: انتشارات صدرا، 1385.
    24. معتزلی، قاضی عبدالجبار؛ المغنی فی ابواب التوحید والعدل؛[بی­تا]، [بی­جا].