نقد نظریه علم قدسی در سنّت‌گرایی دکتر سیدحسین نصر

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی و سردبیر مجله کتاب نقد

چکیده

امروزه ازجمله مسائل مهم در حوزه دین‌شناسی و علم‌شناسی، بحث «علم دینی» و مسائل پیرامونی مانند چیستی، امکان، مطلوبیت، ضرورت و... مطرح است. دراین‌باره دیدگاه‌های گوناگونی شکل گرفته است. در برخی دیدگاه‌ها، اصل علم دینی (امکان یا ضرورت آن) انکار می‌شود و رویکردهایی نیز موافق آن‌اند. از رویکردهایی که طرفدار علم دینی می‌باشد، «سنّت‌گرایی» است که دکتر سیدحسین نصر از مدافعان و شارحان مکتب سنّت‌گرایی و از ناقدان و مخالفان مدرنیسم می‌باشد. مبانی و محورهای مهم نظام فکری دکتر نصر را در سنّت‌گرایی، وحدت متعالی ادیان، کثرت‌گرایی دینی، علم سنّتی و قدسی و گرایش به تصوف می‌توان خلاصه کرد؛ براین‌اساس ایشان جزء حامیان و طرفداران علم قدسی یا همان علم دینی بوده و معتقد است علم قدسی نه‌تنها امکان دارد، بلکه امری مطلوب و ضروری است. مقاله حاضر می‌کوشد با روش تحلیلی ـ انتقادی، ضمن طرح مبانی دین‌شناختی و علم‌شناختی ایشان، به نقد و بررسی دیدگاه وی در حوزه علم قدسی بپردازد.

کلیدواژه‌ها


  1. خسروپناه، عبدالحسین؛ جریان‌شناسی فکری ایران معاصر؛ قم: مؤسسه حکمت نوین اسلامی، 1389.
  2. سبحانی، جعفر؛ دروس موجزة فی علمی‌الرجال والدرایة؛ قم: مرکز العالمی للدراسات الإسلامیه، 1380.
  3. سوزنچی، حسین؛ معنا، امکان و رهکارهای تحقق علم دینی؛ تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1389.
  4. شبستری، محمود؛ گلشن راز؛ کوشش، مقدمه، حواشی و تعلیقات دکتر جواد نوربخش؛ چ۲، تهران: انتشارات یلدا قلم، ۱۳۸۲.
  5. طریحى، فخرالدین؛ مجمع‌البحرین؛ تحقیق سیداحمد حسینى؛ چ۲، قاهره: نشر الثقافة الإسلامیه، 1۴08ق.
  6. علی‌تبار، رمضان؛ علم دینی؛ ماهیت و روش‌شناسی؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 139۶.
  7. قائمی‌نیا، علیرضا؛ «علم قدسی در حکمت خالده»، مجله ذهن؛ ش2۶، زمستان 138۵، ص37ـ56.
  8. گنون، رنه؛ سیطره کمیت و علائم آخرالزمان؛ ترجمه علی‌محمد کاردان؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 13۶۵.
  9. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج1، قم: انتشارات صدرا، 1390.
  10. ـــــ ؛ «جهان‌بینی اسلامی و علم جدید»، نامه فرهنگ؛ ترجمه‌ ضیاء تاج‌الدین؛ ش۳۰، تابستان 1377، الف، ص48ـ59.
  11. ـــــ ؛ معرفت و معنویت؛ ترجمه انشاءالله رحمتی؛ تهران: انتشارات دفتر پژوهش و نشر سهروردی، 138۵، الف.
  12. ـــــ ؛ اسلام و تنگناهای انسان متجدد؛ ترجمه انشاءالله رحمتی؛ تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی. 138۵، ب.
  13. ـــــ ؛ نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت؛ تهران: خوارزمی، 1377، ب.
  14. ـــــ ؛ در جست‌وجوی امر قدسی (گفت‌وگوی رامین جهانبگلو با دکتر سیدحسین نصر)؛ ترجمه مصطفی شهرآیینی؛ تهران: نشر نی، 138۵، ج.
  15. ـــــ ؛ «هنر قدسی در فرهنگ ایرانی»، هنرهای تجسمی؛ ترجمه‌ محمد آوینی؛ ش۱۰، پاییز 1379، ص58ـ69.
  16. ـــــ ؛ جوان مسلمان و دنیای متجدد؛ ترجمه مرتضی اسعدی؛ تهران: طرح نو، 1373.
  17. ـــــ ؛ جوان مسلمان و دنیای متجدد؛ ترجمه مرتضی اسعدی؛ تهران: طرح نو، 138۴.
  18. ـــــ ؛ دین و نظام طبیعت؛ ترجمه محمدحسن فغفوری؛ تهران: حکمت، 138۶.
  19. ـــــ ؛ علم در اسلام؛ ترجمه احمد آرام؛ تهران: سروش، 13۶۶.
  20. ـــــ ؛ نیاز به علم مقدس؛ ترجمه حسن میانداری؛ قم: نشر طه، 1382.