درآمدی بر منطق عرفان اهل‎بیتی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

چکیده

تبیین ماهیت و تعیین منطق عرفان اهل‎بیتی از اهمیت، ضرورت و منزلت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا چرایی و چگونگی استکشاف و تولید معارف عرفانی مبتنی بر کتاب و سنت اعم از دانش عرفان نظری و عملی از یک سو و امتیازات معرفتی و سلوکی عرفان اهل‎بیتی از دیگر سو متقوم بر آن است. بنابراین پرسش محوری در نوشتار حاضر این است که منطق عرفان اهل‎بیتی چیست و چرا و چگونه تحقق خواهد یافت؟ پاسخ این پرسش با روش عقلی، تحلیلی و تبیینی ارائه شد که برون‏داد آن عبارت است از: 1. مواجهه اجتهادی بر اساس الزامات و شراط تحصیلی و تحصُّلی با نصوص دینی و وحی قرآنی و بیانی بر مدار استناد، اصطیاد و استنباط؛ 2. اجتهاد گزاره‏ای، منظومه‏ای و نظام‏ساز؛ 3. کاربرد اجتهاد جامع (اجتهاد در فقه اکبر، اوسط و اصغر)؛ 4. ضرورت فهم عرفانی و سلوکی در مواجهه مجتهدانه با کتاب و سنت؛ 5. تعیین مفهومی و مصداقی هندسه معرفتی سلوکی عرفان اهل‎بیتی.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.

    **  نهج‏البلاغه.

    *** صحیفه سجادیه.

    1. آمدی، عبدالواحد؛ غرر الحکم؛ شرح جمال‌الدین محمد خوانساری؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
    2. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر موضوعی قرآن مجید؛ ج12، قم: مرکز نشر اسراء، 1379.
    3. ـــــ؛ تفسیر موضوعی قرآن مجید؛ ج13، قم: مرکز نشر اسراء، 1379.
    4. ـــــ؛ عین نضاخ؛ ج3، قم: مرکز نشر اسراء، ‌1387.
    5. ـــــ؛ سرچشمه اندیشه؛ ج5، قم: مرکز نشر اسراء، 1383.
    6. ـــــ؛ بنیان مرصوص؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1375.
    7. ـــــ؛ تسنیم؛ ج44، قم: مرکز نشر اسراء، 1399.
    8. ـــــ؛ تسنیم؛ ج54، قم: مرکز نشر اسراء، 1400.
    9. حسن‏زاده آملی، حسن؛ هزار ویک کلمه؛ ج6، قم: انتشارات بوستان کتاب، 1384.
    10. ـــــ؛ دروس شرح فصوص الحکم؛ ج1، قم: بوستان کتاب، 1387.
    11. ـــــ؛ دروس شرح فارسی اسفار؛ ج1، قم: بوستان کتاب، 1391.
    12. حسینی طهرانی، سید محمدحسین؛ توحید علمی و عینی؛ مشهد: انتشارات علامه طباطبایی، 1428ق.
    13. رخشاد، محمدحسین؛ در محضر علامه طباطبایی؛ قم: انتشارات نهاوندی، ‌1384.
    14. عیاشى، محمد بن مسعود؛ تفسیر العیاشی‌؛ تهران: المطبعة العلمیة، 1380.
    15. طباطبایى، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیرالقرآن؛ بیروت: مؤسسه الاعلمی، 1393ق.
    16. ـــــ؛ شیعه در اسلام؛ قم: انتشارات اسلامی، 1362.
    17. ـــــ؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه محمدباقر همدانی؛ قم: انتشارات اسلامی، 1383.
    18. ـــــ؛ الرسائل التوحیدیه، بیروت: موسسه النعمان، ۱۴۱۹ ق.
    19. طوسی، محمد بن الحسن؛ تهذیب الاحکام؛ بیروت: دار التعارف للمطبوعات، 1412ق.
    20. قاضی سعید مفید القمی، محمد بن محمد؛ شرح توحید صدوق؛ تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی؛ چ1، وزارت ارشاد اسلامی، 1415ق.
    21. صدوق، محمد بن علی؛ عیون أخبار الرضا †؛ چ1، تهران: نشر جهان، 1378ق.
    22. ـــــ؛ التوحید؛ تحقیق هاشم حسینى؛ قم: نشر جامعه مدرسین‏‏، 1398ق.
    23. صدرای شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1423ق.
    24. ـــــ؛ المظاهر الإلهیة فی أسرار العلوم الکمالیة؛ تصحیح، تحقیق و مقدمه سیدمحمد خامنه‌ای؛ چ1، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
    25. ـــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ تصحیح محمد خواجوی؛ ط3، قم: بیدار، 1379.
    26. کلینی، محمد‌ بن یعقوب؛ الکافی؛ چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407ق.
    27. کازرونی، عبداللطیف؛ تفسیر مرآة الانوار و مشکوة الاسرار؛ ترجمه عبدالله صالحی نجف‏آبادی؛ تهران: کتاب صبح،
    28. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الأطهار؛ ط2، بیروت: مؤسسه الوفاء، 1403ق.
    29. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج23، تهران: انتشارات صدرا، 1383.
    30. ـــــ؛ مجموعه آثار؛ ج14، تهران: انتشارات صدرا، 1377.