نقد مبانی مکتب تفکیک از منظر علامه طباطبایی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

رابطه میان عقل و وحی یکی از بنیادی‌ترین بحث‌های فلسفی و کلامی در همه ادیان آسمانی است. تعیین نسبت میان اصول عقل بشری و معارف وحیانی نقشی اساسی در فهم علوم بشری و علوم الهی دارد. بسیاری از نزاع‌های فکری و اجتماعی ناشی از سوء فهم روابط عقل و وحی است.
علامه طباطبایی به عنوان یکی از اندیشمندان بزرگ جهان اسلام، وحی را مبتنی بر عقل برهانی می‌داند و معتقد است اعتلای عقلانیت، اعتلای دیانت است. در این مقاله مهم‌ترین اشکالات اهل تفکیک ابتدا مطرح می‌شود و پس از آن پاسخ‌های علامه به اختصار می‌آید.
علامه نشان می‌دهد که مشی قرآن و معارف اهل بیت‰ اعتلای عقلانیت است و هیچ‌گونه ناسازگاری با معارف راستین بشری ندارد.
واژگان کلیدی:عقل،وحی،معارف بشری،معارف الهی،مکتب تفکیک،مکتب اهل بیت،منطق.

  1. *     قرآنکریم.

    **   نهج‌البلاغه.

    1. اصفهانی،میرزامهدی؛ابواب‌الهدی؛تحقیقحسنجمشیدی؛قم: بوستانکتاب، 1385.
    2. حکیمی،محمدرضا؛مکتبتفکیک؛تهران: دفترنشر، 1375.
    3. شریفرضی، محمد؛نهج‌البلاغه؛ترجمهمحمد دشتی؛تهران: انتشاراتزهد، 1380.
    4. طباطبایی،سیدمحمدحسین؛المیزانفیتفسیرالقرآن؛ج5،تهران: دارالکتب‌الاسلامیه، 1372.
    5. ــــــ؛تفسیرالمیزان؛ترجمهعلیحجتی ومحمدعلیگرامی؛ ج5، تهران: بنیادعلمیطباطبایی،[بی‌تا].
    6. ــــــ؛رسالتتشیعدردنیایامروز؛تهران: دفترنشر، 1370.
    7. ــــــ؛شیعهدراسلام؛قم: دفترانتشاراتاسلامی، 1379.
    8. ــــــ؛شیعه؛تهران: دفترنشر، 1371.
    9. ــــــ؛مجموعهرسائل؛کوششسیدهادیخسروشاهی؛ج2،قم: بوستانکتاب، 1388.
    10. فیضکاشانی،ملامحسن؛المحجةالبیضاءفیتهذیب‌الاحیاء؛ج1،بیروت: مؤسسةالاعلمی، 1403ق.
    11. قاضیسعید،محمدبن‌محمد؛شرحتوحیدصدوق؛ج2،تصحیحومقدمهنجفقلیحبیبی؛تهران: مؤسس‍ةالطباعة، 1416ق.
    12. محمدی،محمد؛میزان‌الحکمة؛ج3،قم: دارالحدیث، 1377.
    13. مروارید،حسنعلی؛تنبیهاتحول‌المبدأوالمعاد؛مشهد: آستانقدس رضوی، 1418ق.