بررسی و تبیین آثار و نتایج عینی استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران و به ویژه نقشهای مهم رهبری ولایی در پیشرفت همه جانبۀ کشور، از موضوعات پژوهشیِ مورد نیاز امروز ماست که در کنار طرح مباحث نظری دربارۀ ولایت فقیه، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. این مقاله با اشاره به حکمت عمیقِ نهفته در «ولایت فقیه» بمثابۀ یک حکم مدبرانۀ الهی، چارچوب جامعی را در قالب دوازده عرصه ارائه میدهد که میتواند کارکرد رهبری ولایی را تبیین نماید.
اما بحث اصلی این مقاله بر کارکردهای ولایت فقیه در عرصۀ دین و نهادها و بنیانهای دینی جامعه متمرکز میشود و آثار عینی رهبری ولایی را در ترسیم اسلام راستین، پیشگیری از سوء استفاده از مذهب، پیشگیری از دولتی شدنِ دین، احیای شعائر و نمادهای دینی، سامانیابی حوزهها و نهاد روحانیت، پاسداری از استقلال حوزههای علمیه، تقویت ارتباط اقشار گوناگون جامعه با روحانیت، تأسیس و تقویت نهادها و تشکلهای دینی و احداث و توسعه بناهای مذهبی مورد بررسی قرار میدهد و سپس به برخی چالشها و کاستیهایی که در این عرصه وجود دارد، میپردازد و با ارائه راهکارهایی برای ارتقای کارآمدی نظام در راستای تقویت و تعمیق بنیانهای دینی جامعه، بحث را به پایان میبرد.