عرفان و سیاست

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مدرّس متون فلسفی و عرفانی و درس خارج فقه و اصول حوزة علمیه قم

چکیده

نوشتار حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا میان عرفان و سیاست، پیوستگی و سازگاری وجود دارد یا گسستگی و ناسازگاری؟ به عبارت دیگر، آیا این دو با یکدیگر تعامل دارند و یا تباین و تنافی؟ در این باره به تعریف سیاست در اصطلاح علوم سیاسی و عرفانی پرداخته‌ایم و ضرورت بحث از عرفان سیاسی را یادآور شده‌ایم. پس از آن، دو رویکرد «سلبی» و «ایجابی» را طرح کرده‌ایم و در مقام نقد دیدگاه سلبی برآمده، سپس به جهت ایجابی پرداخته‌ایم. علاوه بر این، در ضمن تبیین سفرهای چهارگانه، سفر چهارم را در حوزه سیاست طرح و تحلیل کرده، در نهایت، زبان عرفان سیاسی را بهترین زبان برای همگرایی منطقه‌ای و جهانی مورد تأکید قرار می‌دهیم.
 

کلیدواژه‌ها


  1. انصاری، قاسم؛ مبانی عرفان و تصوف؛ چ7، تهران:‌ نشر کتابخانه طهوری، 1388.
  2. باقری‌فرد، سعیده؛ «نسبت‌سنجی عرفان و سیاست»؛ مجله علوم سیاسی؛ قم: مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم؛ ش31 و 32، 1384.
  3. بیان، محمدحسین؛ مبانی عرفان و تصوف؛ چ1، تهران: نشر دانشگاه علامه طباطبایی، 1374.
  4. جعفری، محمدتقی؛ عرفان اسلامی؛ تهران: مؤسسه نشر کرامت، [بی‌تا].
  5. جمشیدی، محمدحسین؛ رخ اندیشه؛ چ1، تهران: نشر کلبه معرفت، 1385.
  6. جوادی آملی، عبدالله؛ رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه؛ بخش1 از ج1، چ1، قم: نشر مرکز اسراء، 1375.
  7. حلبی، علی‌اصغر؛ شناخت عرفان و عارفان ایرانی؛ چ4، تهران: انتشارات زوّار، 1381.
  8. خمینی، سیدروح‌الله؛ مصباح‌الهدایه الی‌الخلافه والولایة؛ مقدمه جلال‌الدین آشتیانی؛ چ2، تهران:‌ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینیŠ، 1373.
  9. درویش، محمدرضا؛ عرفان و دموکراسی؛ تهران: نشر قصید، 1378.
  10. کلیات شمس؛ با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر؛ چ3، تهران: نشر امیرکبیر، 1363.
  11. سجادی، سیدضیاءالدین؛ مقدمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوف؛ چ4، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، 1374.
  12. سروش، عبدالکریم؛ بسط تجربه نبوی؛ تهران: صراط، 1378.
  13. ـــــ؛ قصه ارباب معرفت؛ تهران: صراط، 1373.
  14. شایان‌مهر، علیرضا؛ دائرة‌المعارف تطبیقی (کتاب دوم)؛ چ1، تهران: نشر کیهان، 1379.
  15. طباطبایی، سیدجواد؛ زوال اندیشه سیاسی در ایران؛ تهران: نشر کویر، [بی‌تا].
  16. الکنزان، محمد؛ موسوعةالکنزان فیما اصطلح علیه اهل‌التصوف؛ ج11، بیروت: دارالمحج‍ه دمشق، 2005م.
  17. مجلسی، محمدتقی؛ بردالیقین؛ هفده رساله عرفانی (رساله تشویق‌السالکین)، چ1، قم: انتشارات آیت اشراق، 1388.
  18. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ ج23، چ3، تهران: انتشارات صدرا، مولوی، دیوان شمس، چاپ فروزانفر، 1385.
  19. مک‌لین، ایان؛ فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد؛ ترجمه حمید احمدی؛ چ1، تهران:‌ نشر میزان، 1381.
  20. نوربخش، فرهنگ و جواد نوربخش؛ اصطلاحات تصوف؛ ج3، چ3، تهران: انتشارات یلدا قلم، ‌1378.