قلمرو سیاسی دین از دیدگاه استاد مطهری

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

محقق و نویسنده

چکیده

قلمروشناسی دین، به ویژه قلمرو سیاسی ـ اجتماعی دین، از مسائل مهم و چالش‌برانگیز عصر حاضر است. این نوشتار می‌کوشد دیدگاه استاد مطهری درباره قلمرو و گستره دین در زمینه سیاست را تبیین کند. استاد مطهری بر مبنای جهت‌گیری دعوت انبیا، تبیینی از گستره دین ارائه می‌کنند که علاوه بر امور اخروی، امور دنیوی را نیز شامل می‌شود. بر این اساس، ایشان معتقدند هدف از بعثت، سعادت دنیایی و آخرتی انسان است و چنین نیست که دین فقط برای سامان‌دادن به امور معنوی و اخروی انسان نازل شده باشد، بلکه علاوه بر امور آخرتی، امور دنیوی را نیز مدّ نظر دارد و رهنمودهای لازم را در این باره بیان کرده است. مسائل سیاسی و اجتماعی از جمله این امور است که در حیطه قلمرو و گستره دین جای گرفته است. از این منظر، سکولاریسم دیدگاهی است که در دین اسلام هیچ جایگاهی ندارد و دلایل برون‌دینی و درون‌دینی محکمی بر بطلان آن وجود دارد. در نوشتار حاضر، نخست دیدگاه حداکثری استاد مطهری درباره قلمرو و گستره دین بررسی شده، سپس جامعیت دین اسلام با توجه به جاودانگی، کمال و خاتمیت آن از دیدگاه ایشان اثبات شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. *.   قرآن کریم.

    1. بازرگان، مهدی؛ آخرت و خدا هدف بعثت انبیا؛ تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1377.
    2. جعفری، محمدتقی؛ فلسفه دین؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1378.
    3. حائری یزدی، مهدی؛ حکمت و حکومت؛ [بی‌جا]: انتشارات شادی، 1995م.
    4. راغب اصفهانی؛ معجم‌المفردات الفاظ‌القرآن؛ تحقیق ندیم مرعشی؛ [بی‌جا]: دارالکتب‌العربیه، [بی‌تا].
    5. شجاعی زند، علیرضا؛ دین، جامعه و عرفی‌شدن؛ تهران: نشر مرکز، 1380.
    6. ظاهر، عادل؛ الاسس‌الفلسفیهًْ للعلمانیهًْ؛ بیروت: دارالساقی، 1993م.
    7. عباسی‌، ولی‌الله؛ «استاد مطهری، کلام جدید و مسئله خاتمیت»؛ فصلنامه کتاب نقد؛ ش1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1383.
    8. ـــــ؛ «امام‌خمینیŠ و احیاگری دینی؛ تغییر در پارادایم»؛ مجموعه مقالات نخستین همایش اندیشه سیاسی و اجتماعی امام خمینیŠ؛ ج1، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، 1389.
    9. فرامرز قراملکی، احد؛ مبانی کلامی جهت‌گیری دعوت انبیا؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1376.
    10. کلینی، یعقوب؛ اصول کافی؛ تهران: انتشارات اسلامیه، [بی­تا].
    11. مصباح یزدی، محمدتقی؛ خودشناسی برای خودسازی؛ قم: انتشارات مؤسسه امام خمینیŠ، ۱۳۷۷.
    12. مطهری، مرتضی؛ اسلام و مقتضیات زمان؛ تهران: انتشارات صدرا، 1376.
    13. ـــــ؛ مجموعه آثار: امامت؛ ج4، تهران: انتشارات صدرا، 1384.
    14. ـــــ؛ خاتمیت‌؛ تهران: انتشارات‌ صدرا، ۱۳۸۱.
    15. ـــــ؛ مجموعه آثار: ختم نبوت؛ ج3، تهران: انتشارات صدرا، 1375.
    16. ـــــ؛ مجموعه ‌آثار: درس‌های اشارات؛ ج7‌، تهران‌: انتشارات ‌صدرا، 1373.
    17. ـــــ؛ مجموعه آثار: معاد؛ ج4، تهران: انتشارات صدرا، 1384.
    18. ـــــ؛ مجموعه ‌آثار: مقدمه‌ای ‌بر جهان‌بینی‌ اسلامی؛ ج۲‌، تهران‌: انتشارات ‌صدرا، ۱۳۸۱.
    19. ـــــ؛ نبوت؛ تهران‌: انتشارات ‌صدرا، 1373.
    20. ـــــ؛ مجموعه ‌آثار: نظام حقوق زن در اسلام؛ ج19، تهران‌: انتشارات ‌صدرا، 1379.
    21. ـــــ؛ مجموعه ‌آثار: وحی‌ و نبوت؛ ج۲‌، تهران‌: انتشارات ‌صدرا، ۱۳۸۱.
    22. میراحمدی، منصور؛ سکولاریسم اسلامی؛ قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1387.
    23. ویلسون، براین؛ «جداانگاری دین و دنیا» فرهنگ و دین؛ ویراسته میرچا الیاده، هیئت مترجمان، زیر نظر بهاءالدین خرمشاهی؛ تهران: طرح نو، 1374.