مشورت در اندیشه سیاسی امام علی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

چکیده

«مشورت» یعنی صلاح‌اندیشی، رایزنی و تدبیر و مشورت در اندیشه سیاسی امام علی† نیز به معنای استقبال از دیدگاه و نظر دیگران است. «سیاست» هم به مفهوم «هدایت، رهبری و تدبیر امور مردم» است.
به نظر امیر مؤمنان†، هیچ پشتیبانی موثق‌تر و استوارتر از مشورت وجود ندارد. هیچ خردمندی از مشاوره و رایزنی با خردمندان، خیرخواهان، عالمان، صاحبان تجربه، اهل احتیاط، پارسایان و عاقلان، بی‌نیاز نیست.
مشورت، آثار و نتایج فراوانی دارد؛ مانند: «شخصیت‌دادن به مردم»، «شکوفایی استعدادها»، «شناخت افراد خیرخواه و عاقل»، «کم‌کردن ضریب خطا»، «جلوگیری از استبداد»، «رشد فکری و فرهنگی مردم»، «احترام به مردم»، «سهیم‌شدن در خِرد دیگران»، «به دنبال‌داشتن امداد الهی و پیروزی»، «جلوگیری از حسادت‌ها، ملامت‌ها و انتقادهای بی‌جا»، «بالندگی فرد و جامعه» و «پرورش انسان‌های شجاع، حق‌طلب، عادل و وظیفه‌شناس».
بایدها و نبایدها در مشورت‌شونده، از مباحث مهم در شور و مشورت است؛ صفاتی مانند: «خردمندی»، «خیرخواهی»، «علم و آگاهی»، «تجربه»، «خداترسی» و «عقل» از بایدهایی هستند که هم شایسته و هم بایسته است در مشورت‌شونده وجود داشته باشند و ویِِِِِِژگی‌هایی همچون: «بخل»، «ترس»، «حرص»، «جهل»، «لجاجت» و «دروغ» از نباید‌هایی هستند که هم شایسته و هم بایسته است در مشورت‌شونده وجود نداشته باشند.

کلیدواژه‌ها


  1. *.   قرآن کریم.

    *.   نهج‌البلاغه.

    1. استادی، رضا؛ شوری در قرآن و حدیث؛ قم: انتشارات هجرت، 1360.
    2. آمدی، عبدالواحد؛ غررالحکم و دررالکلم؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، 1366.
    3. پرتو، ابوالقاسم؛ واژه‌یاب؛ چ2، تهران: انتشارات اساطیر، 1377.
    4. جعفری، محمدتقی (علامه)؛ «شورا»؛ فصلنامه کتاب نقد؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ش8، پاییز 1377.
    5. جمعی از نویسندگان؛ معارف اسلامی؛ تهران: سمت، 1385.
    6. دلشاد تهرانی، مصطفی؛ تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه؛ قم: نشر معارف، 1383.
    7. دهخدا، علی‌اکبر؛ لغتنامه دهخدا؛ چ2، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
    8. سبحانی، جعفر؛ شوری در قرآن و نهج‌البلاغه؛ قم: مؤسسه امام صادق†، 1388.
    9. سعیدی‌مهر، محمد؛ آموزش کلام اسلامی؛ قم: کتاب طه، 1385.
    10. سیاح، احمد؛ فرهنگ بزرگ جامع نوین (ترجمه المنجد)؛ چ16، تهران، انتشارات اسلام، 1373.
    11. عمید، حسن؛ فرهنگ فارسی عمید؛ چ2، تهران: امیرکبیر، 1376.
    12. فیضی‌پور، علی‌اصغر؛ شوری در اسلام و قانون اساسی؛ قم: نشر شاکر، 1379.
    13. قرشی، سیدعلی‌اکبر؛ قاموس قرآن؛ تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1364.
    14. معین، محمد؛ فرهنگ فارسی (تک‌جلدی)؛ چ1، تهران: نشر پارسه، 1387.
    15. ملکی، محمد؛ شورا در اسلام، نهضت زنان مسلمان؛ تهران: [بی‌جا]، 1359.