استاد حوزة علمیه قم و دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
چکیده
علوم انسانی، نامی است که امروزه به یک رشته از معارف بشری اطلاق میشود و میخواهد با روش تجربی به مطالعه انسان بپردازد. مترادف با انسانشناسی تجربی است. موضوع آن انسان متعرف است، نه انسان کلی و نامعیّن.
علوم انسانی تحققیافته، مجموعه گزارههای نظاممندی است که با بهرهگیری از روش تجربی و مبانی غیرتجربی، به تبیین و تفسیر رفتارهای فردی و اجتماعی انسان تحققیافته میپردازد و با بیان توصیههای اخلاقی و حقوقی، انسان تحققیافته را به انسان مطلوب و ایدهآل در نظر گرفتهشده، راهنمایی میکند. دیدگاههای گوناگون علوم انسانی در حوزههای مختلف، بر مبنای نسبیگرایی معرفتی استوار است. نسبیت معرفتی نیز به کشف معرفت انسانی منجر نمیشود.
معرفت صادق و حقیقی در علوم انسانی باید با مبنای رئالیسم معرفتی و با وجود معیارشناخت باشد تا به شناخت انسان شایسته، بایسته و تحققیافته رهنمون شود.