آسیب‌شناسی معرفت‌شناختی علوم انسانی (نسبیت‌گرایی آسیب بنیادین علوم انسانی)

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

استاد حوزة علمیه قم و دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

علوم انسانی، نامی است که امروزه به یک رشته از معارف بشری اطلاق می‌شود و می‌خواهد با روش تجربی به مطالعه انسان بپردازد. مترادف با انسان‌شناسی تجربی است. موضوع آن انسان متعرف است، نه انسان کلی و نامعیّن.
علوم انسانی تحقق‌یافته، مجموعه گزاره‌های نظام‌مندی است که با بهره‌گیری از روش تجربی و مبانی غیرتجربی، به تبیین و تفسیر رفتارهای فردی و اجتماعی انسان تحقق‌یافته می‌پردازد و با بیان توصیه‌های اخلاقی و حقوقی، انسان تحقق‌یافته را به انسان مطلوب و ایده‌آل در نظر گرفته‌شده، راهنمایی می‌کند. دیدگاه‌های گوناگون علوم انسانی در حوزه‌های مختلف، بر مبنای نسبی‌گرایی معرفتی استوار است. نسبیت معرفتی نیز به کشف معرفت انسانی منجر نمی‌شود.
معرفت صادق و حقیقی در علوم انسانی باید با مبنای رئالیسم معرفتی و با وجود معیارشناخت باشد تا به شناخت انسان شایسته، بایسته و تحقق‌یافته رهنمون شود.

کلیدواژه‌ها


  1. *. قرآن کریم.

    1. آریان پور، منوچهر؛ فرهنگ کامل انگلیسی ـ فارسی؛ ج4، تهران: جهان رایانه، 1377.
    2. جوادی آملی، عبدالله؛ شریعت در آینه معرفت؛ قم: مرکز نشر اسراء، ۱۳۷۸.
    3. خسروپناه، عبدالحسین و حسن پناهی؛ نظام معرفت‌شناسی صدرایی؛ تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388.
    4. سبحانی، جعفر؛ شناخت در فلسفه اسلامی؛ تهران: برهان، ۱۳۷۵.
    5. ـــــ؛ منشور جاوید؛ ج1، قم: مؤسسه الامام الصادق†، ۱۳۸۳.
    6. ـــــ؛ نظریةالمعرفه؛ قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیّة، 1411.
    7. سروش، عبدالکریم؛ تفرج صنع؛ تهران: صراط، ۱۳۷۳.
    8. سلیمی، علی و محمد داوری؛ جامعه‌شناسی کجروی؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1385.
    9. صدر، سید محمدباقر، فلسفتنا؛ بیروت: دارال‍ت‍ع‍ارف‌ ل‍ل‍م‍طب‍وع‍ات‌، 1391ق.
    10. فرجاد، محمد؛ آسیب‌شناسی و کجرویهای اجتماعی تهران: قوه قضاییه، مرکز مطبوعات و انتشارات،
    11. فروند، ژولین؛ نظریه‌هاى مربوط به علوم انسانى؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۲.
    12. کاردان، علی‌محمد؛ سیر آراء تربیتی در غرب تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، 1381.
    13. کورنر، اشتفان؛ فلسفه کانت؛ ترجمه عزت‌الله فولادوند؛ تهران: خوارزمی، ۱۳۶۷.
    14. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه؛ ج1، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۷۸.