از زاویه مذهب به زندگی نگریستن، مهمترین ویژگی نظام دانایی روحانیت است. روحانیت به حسب رابطهای که با وحی اسلامی دارد، همواره میکوشد معرفت و زندگی مؤمنان را براساس نشانههای نص اسلامی، بازتفسیر کند. این دغدغه که در سالهای پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تعمیق و بسط بیشتری یافته، آنان را در اسلامیسازی همه عرصههای زندگی مصممتر از گذشته ساخته است. از جمله موضوعاتی که همواره روحانیت در سامان زندگی جدید بر بازسازی آن بر محور دیانت، حساسیت نشان داده، مسئله علم و معرفت است که موضوع آن در پنج رویکرد عمده مورد مطالعه قرار گرفته است: «رویکرد سنّتی»، «رویکرد تهذیبی»، «رویکرد بنیانگرایانه»، «رویکرد مجددگرایی» و «رویکردنواندیشی دینی».