مؤلفه‌های معنویت نو‌پدید در ایران

نوع مقاله : مقاله تخصصی

چکیده

در این مقاله تلاش می‌کنیم تا در یازده‌ محور کلی، به بررسی تفاوت‌های فرهنگی و دینی جامعة ایران با تعالیم جنبش‌های نوپدید دینی اشاره کنیم. ازاین‌رو نخست به بررسی ویژگی‌‌های فرهنگ می‌پردازیم و مؤلفه‌های کلی جنبش‌های نو پدید دینی را برمی‌شماریم؛ مؤلفه‌هایی از قبیل انسان‌محوری، تناسخ‌گرایی، لاابالی‌گری، دنیا‌گرایی، عشق جنسی، تفکر‌گریزی و بعضاً تفکر‌ستیزی، خرافه‌پنداری، تکثر‌پذیری و تعبد‌کورکورانه. برای این مؤلفه‌ها از پنج فرقة اکنکار (Eckankar) ، اشو (Osho) ، ساتیا سای بابا (Sathya Sai Baba) ، کریشنا مورتی (Krishna Murti) و کارلوس کاستاندا (Carlos Castaneda) شاهد مثال‌هایی می‌آوریم و سپس بر اساس اعتقادات فرهنگی ـ دینی، آنان را بررسی و نقد می‌کنیم.
 در پایان مقاله، گسترش روزافزون جنبش‌های نوپدید دینی در ایران، نمونه‌ای از تهاجم فرهنگی معرفی می‌شود؛ هر چند به اعتقاد نگارنده، علت استقبال جوانان ایرانی از معنویت نو، در امروزی شدن تعالیم معنوی ـ عرفانی آنها نهفته است.

کلیدواژه‌ها


  1. قران کریم
  2. اشو، 1380، شهامت، ترجمة خدیجه تقی‌پور، چ 2، فردوسی.
  3. ــــــــــ، 1380، مراقبه هند وجد و سرور، ترجمة فرامرز جواهری‌نیا، فردوس.
  4. ــــــــــ، 1381، آیندة طلایی، ترجمة مرجان فرجی، فردوسی.
  5. ــــــــــ، 1381، ضربان قلب حقیقت مطلق، ترجمة دکتر لوئیز (مرضیه) شنکایی، فردوس.
  6. ــــــــــ، 1382، آفتاب در سایه، ترجمة عبدالعلی براتی، چ 2، نسیم دانش.
  7. ــــــــــ، 1382، الماس اشو، ترجمة مرجان فرجی، چ 4، فردوس.
  8. ــــــــــ، 1383، تفسیر آواهای شاهانة ساراها (تعلیمات تانترا 4)، ترجمة هما ارژنگی، ‌حم.
  9. ــــــــــ، 1383، تفسیر آواهای شاهانة ساراها (تعلیمات تانترا3)، ترجمة هما ارژنگی، حم.
  10. ــــــــــ، 1384، آواز سکوت، ترجمة میرجواد سید حسینی، هودین.
  11. بلاو، اویلین، 1376، یادمان یک‌صدمین سالروز تولد کریشنامورتی، مهدی قراچه‌داغی و زهره فتوحی، البرز.
  12. بیرو، آلن، 1380،‌ فرهنگ علوم اجتماعی،‌ ترجمة باقر ساروخانی، چ 4، نشر کیهان.
  13. پال توئیچل، 1381، شریعت کی سوگماد، ترجمة هوشنگ اهرپور، ج1، قلم.
  14. توئیچل پال، 1379، سرزمین‌های دور، ترجمة هوشنگ اهرپور، چ 2، نگارستان کتاب.
  15. ــــــــــ، 1382، بیگانه‌ای بر لب رودخانه، ترجمة هوشنگ اهرپور، چ 2، نگارستان کتاب.
  16. ــــــــــ، 1380، دفترچة معنوی، ترجمة هوشنگ اهرپور، چ 2، نگارستان کتاب.
  17. ــــــــــ، 1380، دندان ببر، ترجمة هوشنگ اهرپور، نگارستان کتاب.
  18. سای بابا، ساتیا، 1382، گیتای جدید، ترجمة‌ مرتضی بهروان، آویژه.
  19. سیما، کوندار، 1377، تراش‌های الماس خداوند، ترجمة طاهره آشنا، چ 2، انتشارات تعالیم مقدس.
  20. ــــــــــ، 1379، اکنکار، کلید جهان‌های اسرار، ترجمة هوشنگ اهرپور، نگارستان کتاب.
  21. ــــــــــ، 1380، نامه‌های طریق نور، ترجمة مینو ارژنگ، چ 2، نشر ثالث گلسار.
  22. سیمپسون، پتی، 1376، تار و پود اندیشه، ترجمة رضا ملک‌زاده، میترا.
  23. ــــــــــ، 1377، پالجی ـ یک تاریخچه، ترجمة مریم البرزی، دنیای کتاب.
  24. ــــــــــ، ، 1380، واژه‌نامة اکنکار، یحیی فقیه، سی گل.
  25. ــــــــــ، 1382، رهایی از دانستگی، ترجمة مرسده لسانی، بهنام.
  26. شریف‌زاده، بهمن، 1386، عرفان دینی، معنویت‌گرایی نوین، نشر دفتر رهبری نیروی مقاومت بسیج.
  27. کاستاندا، کارلوس، 1374، آتشی از درون، ترجمة ادیب صالحی، چ 5، شباویز.
  28. ــــــــــ، 1374، حقیقتی دیگر، ترجمة ابراهیم مکلا، چ 2، دیدار.
  29. ــــــــــ، 1377، ندای الهی (خلوت خدا)، ترجمة رضا جعفری، چ 2، دنیای کتاب.
  30. ــــــــــ، 1380، اک ـ ویدیا دانش باستانی پیامبری، ترجمة هوشنگ اهرپور، چ 2، نگارستان کتاب.
  31. ــــــــــ، 1382، یک فنجان چای، ترجمة مسیحا برزگر، دارینوش.
  32. کوئن، بروس، 1381، مبانی جامعه‌شناسی، غلامعباس توسلی و رضا فاضل، چ 13، سمت.
  33. گیدنز، 1387، آنتونی، ‌جامعه‌شناسی، حسن چاوشیان، چ 2،‌ نشر نی.
  34. مورتی، کریشنا، 1376، زندگی پیش‌رو، ترجمة پیمان آزاد، صدای معاصر.
  35. میتسوفیل، موری، 1377، در پیشگاه استادان اک، ترجمة مهیار جلالیانی، دنیای کتاب.
  36. ناس، جان بی، 1382، تاریخ جامع ادیان، ترجمة علی اصغر حکمت، چ 13،‌ انتشارات علمی و فرهنگی.
  37. یوگاناندا، پاراهامسا، 1388، سرگذشت یک یوگی، ترجمة گیتی خوشدل، چ 3، پیکان.
  38. Ignatieff , M (1999) Whose Universal Values , 13 . 440.
  39. Wikipedia.org/Wiki/Sathya-Sai-Baba.2009/1.
  40. Smith, David (2003) Hinduism and Modernity, Blackwell publishing.
  41. York, Michael ( 1995) A Sociology of the New Age and Neopagan, Rowman & Littelfield.
  42. Puttick, Elizabeth (1999) Woman in New Religious Movements”, in: Woman in New Religious Movements: Challenge and Response. Ed. By: Bryan Wilson and Jamie cresswell, New York and London: Routledge.
  43. Osho Word. Com / biography.